Alergia na jajka jest najczęstszą alergią pokarmową u dzieci. Zwykle pojawia się, gdy białko jajka jest spożywane po raz pierwszy.

Na czym polega alergia na jajka?

Jest ona spowodowana zaburzeniem immunologicznym, w wyniku którego uczulony pacjent syntetyzuje immunoglobulinę E (rodzaj przeciwciała) przeciwko białkom jajka, wywołując po spożyciu lub kontakcie z jajkiem bardzo szybką, czasem natychmiastową, reakcję alergiczną.

Kiedy to się dzieje?

Alergia na jajka pojawia się zwykle po pierwszym spożyciu białka, ale czasami u pacjentów z silną alergią reakcja pojawia się po wprowadzeniu żółtka. Białko jaja jest bardziej alergizujące niż żółtko, ponieważ zawiera znacznie więcej białka. Niektóre dzieci tolerują całe ugotowane jajko, ale objawy pojawiają się dopiero po zjedzeniu jajka mniej ugotowanego, np. w omlecie. Pacjenci uczuleni na jaja kurze nie tolerują również jaj innych ptaków (przepiórczych, kaczych itp.). Osoby uczulone na jajka zazwyczaj nie mają problemów z podaniem szczepionki MMR (odra, różyczka i świnka) i zazwyczaj tolerują mięso kurczaka.

Jakie są objawy?

Objawy alergii wywołanej przez immunoglobulinę E pojawiają się natychmiast lub w ciągu pierwszej godziny po spożyciu jajka. Objawy mogą być różne — od łagodnych, takich jak swędzenie jamy ustnej lub gardła, z czerwonymi plamami wokół ust lub bez nich (zespół alergii jamy ustnej), do znacznie poważniejszych i zagrażających życiu. Objawy mogą występować pojedynczo lub w połączeniu z innymi: Najczęściej u pacjentów występuje zespół alergii jamy ustnej, z plamami i pręgami wokół ust, powstałymi na skutek bezpośredniego kontaktu z jajkiem, ale może również wystąpić pokrzywka na całej twarzy i ciele, z obrzękiem warg, powiek lub uszu (obrzęk naczynioruchowy). W ciągu pierwszej godziny mogą wystąpić wymioty i biegunka. Rzadziej dochodzi do zajęcia układu oddechowego, np. nieżytu nosa lub astmy, ale są to objawy alarmujące, ponieważ mogą świadczyć o poważniejszej reakcji.

Anafilaksja jest najcięższym objawem, który może wystąpić. Choroba dotyczy więcej niż jednego narządu, jest uogólniona, a jeśli towarzyszy jej zajęcie układu oddechowego lub sercowo-naczyniowego, może prowadzić do wstrząsu, zagrażając życiu pacjenta. Pojawienie się duszności, braku tchu, powtarzającego się lub suchego kaszlu, obrzękniętego języka, zamkniętego gardła, chrypki, omdlenia, bladości, niebieskawego koloru warg lub skóry, słabego pulsu lub wyczerpania są objawami poważnej choroby i bezwzględnym wskazaniem do wczesnego podania adrenaliny.

Co należy robić kiedy pojawiają się niepokojące objawy?

Jeśli u dziecka wystąpi którykolwiek z wyżej wymienionych objawów, należy unikać jajek i produktów je zawierających (ciast, ciastek, sosów itp.) i natychmiast skonsultować się z pediatrą, który przekaże odpowiednie zalecenia i skieruje do alergologa.

Jak się diagnozuje alergię na jajka?

Alergię na jaja diagnozuje się poprzez wykrycie immunoglobuliny E specyficznej dla jaj i białek jaj za pomocą testów skórnych, a czasem także badania krwi. W przypadkach granicznych, aby potwierdzić lub wykluczyć alergię na jajka, należy podawać białko jaja kurzego w stopniowo wzrastających ilościach i w sposób bardzo kontrolowany. Niektórzy pacjenci mogą tolerować gotowane jajko. Należy to potwierdzić za pomocą testu kontrolowanej ekspozycji. Jeśli pacjent toleruje tę substancję, zaleca się jej spożywanie kilka razy w tygodniu w celu utrzymania tolerancji. Istnieją pewne dowody na to, że dzieci, które tolerują gotowane jajka i jedzą je regularnie, wcześniej osiągają tolerancję na jajka surowe.

Czy alergia na jajka jest powiązana z innymi alergiami?

Alergia na jaja jest bardzo często związana z alergią na mleko. Zdarza się, że dodatni wynik testu skórnego na jajko jest wykrywany podczas badania w kierunku alergii na mleko, jeszcze zanim dziecko wprowadziło jajko do diety. W takich przypadkach alergolog obserwuje dziecko i ewentualnie przeprowadza test kontrolowanego narażenia, zanim dziecko zje je w domu, aby sprawdzić, czy je toleruje.

Jak rozwija się alergia na jajka?

Alergia na jajka u dzieci ma tendencję do ustępowania po różnym czasie stosowania diety eliminacyjnej, dlatego należy okresowo sprawdzać, czy dziecko przestało ją odczuwać. U około 50% dzieci alergia na jajka ustępuje przed ukończeniem 5 roku życia, a u 75% w wieku 7-9 lat. Jednak u niektórych dzieci alergia ta nie ustępuje, a u tych, u których często występuje wysoki poziom uczulenia, istnieje ryzyko ciężkiej reakcji anafilaktycznej po spożyciu niewielkich ilości jaj ukrytych w innych produktach spożywczych. Ugotowane jajko jest zwykle tolerowane wcześniej niż surowe, ale dopóki dziecko nie toleruje surowego lub niedogotowanego jajka, nie uważa się, że alergia na jajko została pokonana.

Jak się ją leczy?

Głównym sposobem leczenia alergii na jajka jest dieta pozbawiona jaj i produktów zawierających jajka (ciastek, kremów, sosów itp.). Pacjenci, którzy tolerują gotowane jajka, zwykle mogą tolerować wysoko gotowane produkty zawierające jajka, takie jak ciastka bez kremów. Jeśli u dziecka wystąpi reakcja alergiczna spowodowana przypadkowym kontaktem z jajkiem, zaleca się przemycie miejsca kontaktu i podanie leków przeciwhistaminowych z/bez doustnych lub wstrzykiwanych kortykosteroidów. Jeżeli reakcja jest ciężka (obrzęk języka lub uczucie ciała obcego w gardle, trudności w oddychaniu, ogólne złe samopoczucie), należy podać adrenalinę. Urządzenia do samodzielnego wstrzykiwania są łatwe w podawaniu. W razie wątpliwości zawsze należy je wstrzyknąć i wezwać pogotowie lub udać się do najbliższego oddziału pogotowia ratunkowego.

W ostatnich latach rozpoczęto aktywne leczenie alergii na jaja, stosując doustną immunoterapię lub doustne odczulanie jajkiem. To leczenie jest rozważane u dzieci w wieku powyżej 5 lat z trwałą alergią na jajka. Zabieg ten nie jest jednak pozbawiony ryzyka i dlatego powinien być przeprowadzany w odpowiednio wyposażonych i doświadczonych ośrodkach medycznych.

Jak można zapobiec tej alergii?

Alergii na jajka nie można zapobiec. Najważniejszą rzeczą po zdiagnozowaniu choroby jest uniemożliwienie dziecku spożywania jaj. Alergolog udzieli szczegółowych pisemnych instrukcji dotyczących diety eliminacyjnej i ewentualnych ukrytych źródeł jaj, aby uniknąć ich przypadkowego spożycia (ciastka, słodycze, ciasto, unikanie zanieczyszczonych naczyń, sprawdzanie etykiet żywności itp.)